توپوگرافی
علم نقشهبرداری یکی از علوم بسیار کاربردی است که نیاز به دقت بسیار دارد. برای حصول یک نتیجه خوب و مسمر ثمر برای نقشهبرداری، علم نقشهبرداری به شاخه‌های مختلفی تقسیم شده که هر کدام از این شاخه‌ها نیاز به متخصین مربوط به خود و تجهیزات کامل و پیشرفته‌ی خاص خود دارد.
در این مقاله سعی بر این داریم که توضیحات هر چند مختصر ولی پر فایده‌ای درباره نقشه برداری توپوگرافی که یکی از دقیقترین نقشه‌های جغرافیایی و با مزایای خاص است را در اختیار خوانندگان عزیز قرار دهیم.
تعریف نقشهی توپوگرافی
نقشهی توپوگرافی یا رقومدار، نقشه‌ای است که علاوه بر موقعیت مسطحاتی، موقعیت ارتفاعی نقاط نیز روی آن مشخص شده باشد. که این کار با دادن کدهای ارتفاعی مخصوص به نقاط و کشیدن و ترسیم منحنی‌های میزان انجام می‌گیرد. لغت توپو (Topo) هم به معنی مکان و محل است که در کنار کلمه‌ی (graphic) معنی ترسیم مکان را میتوان از آن استنباط کرد.
تاریخچه نقشهبرداری توپوگرافی:
جالب است بدانید ترسیم نقشهی توپوگرافی در کشور انگلیس ابداع شد و استفاده و بکارگیری آن از سال ۱۷۰۰ برای هدف‌های نظامی آغاز شد.
نقشهبرداری توپوگرافی توسط ارتش و برای سادگی کار طرح ریزی جنگ و نیز مشخص کردن محل‌های دفاعی ایجاد شد. بنابراین، اطلاعات درباره‌ی ارتفاعات، از موارد بسیار مهم بوده است. سپس، نقشه‌های توپوگرافی به یکی از منبع‌های پایه‌ای ملی کشور‌های پیشرفته در بهره‌‌برداری از منابع و طراحی زیر ساخت‌ها تبدیل شد. در سال ۱۸۷۹ نقشهی توپوگرافی در سراسر آمریکا تهیه شد و تا امروز هم مورد استفاده است.
نقشه برداری توپوگرافی چیست و چه کاربردهایی دارد؟
نقشه‌های توپوگرافی، نقشه‌هایی با اندازه‌های کوچک و بزرگ هستند که برای مشخص کردن خصوصیات فیزیکی سطح زمین بکار می‌روند.این گونه نقشه‌ها برای مطالعه در علم زمین‌شناسی یک وسیله بسیار مهم و اساسی هستند، چون اطلاعات بسیار مفیدی از جمله قابلیت اندازه‌گیری فواصل افقی و یا ارتفاع عمودی نقاط گوناگون را در اختیار زمین شناسان قرار می‌دهند.
در سال‌های گذشته، با روش‌ها و وسیله و ابزارهای خیلی ساده و در مدت زمان خیلی زیاد، نقشه‌هایی با دقت کم تولید می‌کردند. اما امروزه با حصول پیشرفت علم الکترونیک و اختراع سیستم‌های نوری و قطعه‌های الکترونیکی و همچنین به بازار آمدن وسایل دقیق اندازه‌گیری، روش‌های جدیدی به کار گرفته شده است.
در نقشهبرداری زمینی عملیات اصلی نشان دادن موقعیت در روی زمین انجام میشود.
این عملیات شامل دو بخش است:
۱- تهیهی مقدمات کار و شناسایی منطقه
۲- اندازه گیری‌های لازم به جهت مشخص کردن موقعیت دقیق نقاط
به این عملیات، عملیات برداشت می‌گویند. اگر بخواهیم توضیحی درباره عملیات برداشت داشته باشیم، می‌توانیم بگوییم که جمع‌آوری اطلاعات عینی و دیداری از جمله ارتفاع و عوارض طبیعی و مصنوعی یک قطعه زمین، یعنی ثبت و ضبط همه اندازه‌های خطی و زاویه‌ای که برای مشخص کردن موقعیت دقیق عوارض آن قطعه زمین مورد نیاز است.
بنا به هدف از تولید نقشه و سفارش دهنده‌ی آن، نوع عوارض برداشتی و جزئیات لازم برای آن‌ها متفاوت می‌باشد. ولی نقشه برداران بطور پیش فرض عوارض را مبنای استانداردهای موجود شناسایی و گزینش کرده و بسته به اندازه و مقیاس نقشه تراکم و جزئیات لازم برای آن‌ها را برداشت می‌کنند. فهرست این عوارض در استاندارد برای نقشه‌های غیر شهری و شهری گوناگون بوده و به طور معمول در دسته‌بندی های مشخص در اختیار قرار گرفته‌اند. البته اگر سفارش دهنده، عواض خاصی را مورد نظر داشته باشد که در استاندارد وجود نداشته باشد این عوارض نیز باید با تعریف مشخص برداشت و شناسایی گردد. به این نوع عوارض، اصطلاحا عوارض غنی سازی نقشه گفته میشود. اصول کلی برداشت عوارض مسطحاتی و ارتفاعی و استانداردهای مربوط به آن‌ها شرح داده شده و در ادامه مراحل کار در برداشت عوارض گفته میشود.
نمونه‌هایی از کاربرد نقشهبرداری توپوگرافی:
مدیریت مراتع و جنگل‌ها، بررسی نقشه‌های پوششی کشور و آنالیز‌های طرح کلی و جامع شهر‌ها، مدریت کاربری زمین‌ها و کاربردهای شهری مانند: نقشه‌های برق و تلفن و آب و فاضلاب، نقشه‌های طرح جامع و تفضیلی، نقشه‌های گاز شهری، نقشه‌های زمین‌ها و نقشه‌های معماری.
خدمات تهیهی نقشهی توپوگرافی چگونه انجام‌می‌شود؟
از آن‌جا که معمولا مرز عوارض مسطحاتی روی زمین معلوم است، با انتخاب تعداد معلومی نقطه بر روی این مرزها میتوان این عوارض را برداشت کرد.
بطور کلی عوارض مسطحاتی، به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند:
۱-عوارض نقطه‌ای:
ساده‌ترین عوارض مسطحاتی از جنبه جمع آوری عوارض نقطه‌ای است.
۲- عوارض خطی:
خط‌های انتقال نیرو، جاده، خیابان و غیره، از این نوع بشمار می‌آیند. جمع آوری این عوارض به راحتی و سادگی عوارض نقطه‌ای نیست.در جمع آوری این عوارض در صورتی که عرضه به صورت یک خط مستقیم باشد، برداشت دو نقطه از آن کفایت میکند اما اگر عارضه به شکل منحنی باشد، باید حداقل سه نقطه از آن را برداشت کرد.
۳- عوارض سطحی:
تصویر عوارض سطحی مثل ساختمان‌ها، خیابان‌ها، میدان‌ها، برروی صفحه افقی نقشه به شکل‌های هندسی هستند که به راحتی با مشخص بودن موقعیت تعداد کمی نقطه از محدوده آن‌ها ترسیم می‌شوند.
انواع نقشه‌های توپوگرافی بر اساس چگونگی تهیهی آن:
۱- نقشه پایه یا مبنا:
این نوع نقشه‌ها با عملیات نقشه برداری زمینی و یا نقشه برداری هوایی و هیدروگرافی تولید میشود.
۲- نقشه مشتقه:
این نوع نقشه، از روی نقشه مبنا و به اندازه و مقیاس کوچک‌تر و یا کم کردن قسمتی از اطلاعات جغرافیایی آن تولید میشود.
۳- نقشه تالیفی:
این نوع نقشه، اغلب برای تولید نقشه‌هایی با مقیاس کوچک و تولید نقشه‌های موضوعی با بکارگیری از نقشه‌های موجود استفاده میشود و اطلاعات موضوعی خاص در شکل گرافیکی بر آن افزوده می‌گردد.
ویژگی‌ها و محاسن نقشهبرداری توپوگرافی:
۱- مقیاس مشخص
۲- ارتفاع در نقشه‌های توپوگرافی توسط خطوط هم ارتفاع یعنی منحنی‌های میزان مشخص میشود.
۳- تمامی قسمت‌ها به وسیله رنگ‌ها و علامت‌ها بر روی نقشه کاملا قابل تشخیص است.
۴- همه پدیده‌های طبیعی از جمله رودها، کوه‌ها و … بر روی آن معلوم است.
۵- نقشهبرداری به روش توپوگرافی در مقایسه با نقشه‌های ماهواره‌ای از دقت و کارایی خیلی بیشتری برخوردار هستند.
تجهیزات در نقشهبرداری توپوگرافی:
به طور معمول، نقشهبرداری توپوگرافی دارای دو مرحله برداشت( اندازه‌گیری و محاسبه) و ارائه نتیجه‌ی کار( رسم نقشه) می‌باشد. در مرحله اندازه‌گیری، از وسایل و تجهیزاتی چون توتال استیشن‌ها، تئودولیت‌ها، جی پی اس و … و همچنین روش‌های گوناگونی استفاده میشود که داده‌های مورد نیاز برای مرحله دوم تولید شود. نتیجه‌ی کار بصورت‌های آنالوگ( نقشه، مقاطع طولی، مقاطع عرضی و …) یا رقومی( مثل جداول، مدل‌های رقمی زمین) تولید می‌گردد.
انجام عملیات برداشت عوارض طبق دستوالعمل تولید نقشه‌های ۱:۵۰۰، ۱:۱۰۰۰، ۱:۲۰۰۰ سازمان نقشه برداری کشور به روش مستقیم زمینی، با کمک دوربین‌های زاویه یاب و توتال استیشن، سه پایه‌ی دوربین، منشور، ژالن، تراز نبشی، شاخص و متر انجام میشود.
تعیین هزینه و قیمت برای نقشهبرداری توپوگرافی:
قیمت نقشهبرداری توپوگرافی بستگی به نوع و کاربرد آن و همچنین مقیاس و پستی و بلندی‌ها و ترسیم زوایا که سختی کار نقشهبرداری و ترسیم را مشخص می‌کنند دارد و تشخیص و برآورد قیمت با توجه به قوانین و تعرفه‌های نقشهبرداری توپوگرافی، توسط کارشناسان و متخصصان این امر در نقشهبرداری توپوگرافی انجام می‌گیرد.
کلام آخر:
نقشهبرداری توپوگرافی اساسا تصویر سطح زمین است و در صنعت نقشهبرداری، غالبا به کار نقشهبرداری از یک مکان برای مشخص کردن سطح، ویژگی‌های سطح و ویژگی‌های ساخته شده توسط انسان اشاره میکند.
مقیاس نقشهبرداری توپوگرافی، ارتباط بین مسافت را روی نقشه نسبت به مسافت در روی زمین نشان می‌دهد. دقت نقشهبرداری توپوگرافی از نقشهبرداری ماهواره‌ای بسیار بیشتر است و کاربردهای زیادی دارد.
نقشهبرداری توپوگرافی از زمان‌های دور مورد استفاده بوده و از مهمترین وجه تمایز آن با بقیه نقشه‌ها میتوان به اندازه گیری ارتفاع‌ها و زاویه‌ها اشاره کرد.
سالهاست از نقشهی توپوگرافی به عنوان نقشه مبنا در کارهای عمرانی و برنامه ریزی از آن استفاده میشود.
خدمات برتر آریا نقشه
نقشه برداری UTM
نقشه UTM یو تی ام یا مختصات UTM موقعیت دقیق هر نقطه را روی کره زمین نشان می دهد. زمین یا ملک مورد نظر شما هم روی یک مکان خاص وجود دارد که این مکان یک مختصات مشخص دارد و این مختصات، از روش نقشه یوتی ام UTM بدست می آید.
نقشه برداری ثبتی
نقشه برداری، علم اندازه گیری دقیق است. اندازه گیری ها توسط نقشه بردار (اپراتور یا شخص عامل) انجام می گیرد. در حال حاضر، با پیشرفت کردن آبادی ها، اهمیت نقشه برداری ثبتی افزایش پیدا می کند. هر نقشه ثبتی، از چند پلاک ثبتی تشکیل شده است.
کارشناس دادگستری نقشه برداری
نقشه برداری یکی از مراحل مقدماتی در ساخت و ساز است که اگر دقیق نباشد مشکلاتی را به وجود می آورد، که برای رفع آن باید از کارشناس دادگستری نقشه برداری کمک گرفت؛ چراکه نقشه ای مطابق با قوانین ترسیم می کند و در اختیار مهندسان قرار می دهد.
این یک شعار نیست، آرمان ما ساختاری که می‌توانید روی آن حساب کنید
از چندین مسیر و در اسرع وقت آماده پاسخگویی به شما عزیزان هستیم.